Rivayet kaynaklarına bakıldığında İstanbul’un fethini (Kostantiniyye,
Rûm, Kayser diyarını) bazısı doğrudan, bazıları da dolaylı olarak teşvik,
fethedenleri tebcil ve tebşir eden rivayetler bulunmaktadır. Bu rivayetler,
hadis kaynaklarının yanı sıra başta kelâm, mezhepler tarihine dair
eserlerle, tarih, edebiyat, ahlâk ve tasavvuf literatüründe farklı başlıklar-
da, farklı bağlamlarla ele alınmış ve bunlarla ilgili birbirinden bağımsız
yorumlar yapılmıştır.
İstanbul’un fethiyle ilgili rivayetlerin bütününe baktığımızda bazıları-
nın müjde, bazılarının da kıyamet alâmeti temasını taşıdıkları görülmüş-
tür. Binâenaleyh yorumlar da buna göre şekillenmiş hatta nispeten
yorumlar uzamış gitmiş ve meselelerin birbirine karıştırıldığı bir yorum
kaosu oluşmuştur.
İstanbul’un fethedilme isteğinin arkasında birçok sebep zikredilse de
bu sebeplerin başında çalışmamızda ele aldığımız rivayetler gelmekte-
dir. Bu rivayetlerden çıkardığımız sonuç: İstanbul’un fethinin Allah Resûlü
(s.a.s.) tarafından müjdelendiği kesin olmakla birlikte, bu fethin kıyamet
alâmeti olması boyutu sorunludur. Bununla irtibatlı olarak yapılan yorum-
ların da aynı minvalde dikkatle okunması lüzumu ortaya çıkmıştır.